Minggu, 27 November 2011

Pregina Peteng


Pulina Bali kasub ka duranegara sangkaning adat, agama lan budaya. Diastun kamuh lan capuh, cen adat cen budaya langah ada anak bisa medanin. Nanging pajalan agama lan adat suba uli nguni nyidang matanding tandang di Bali. Adat ja to orahanga, agama apa buin. Mamesik cara batun buluhan. Carik, tukad, alas, abing dadi tongos malila cita, liu turis duranegara teka malali ka Bali. Lenan teken alam, Bali mase liu ngelah budaya, luire karawitan lan igel-igelan. Sabilang ada piodalan di pura, sabilang ada karya di pakubon, jeg satata ada unen-unen. Ada unen-unen wawalian, anggon pamuput karya, ada mase unen-unen babalian, anggon malila cita. Makejang unen-unenne di Bali suba kasumbung. Pregina di Bali makacakan.

    Nuturang unduk pragina, tiang inget satuan adin tiange ane dadi wartawan. Diastun maawak luh, adin tiange ento wanen. Suba biasa maan liputan sekala niskala. Apabuin salian dadi wartawan, merangkep dadi redaktur misteri. Nyabran minggu, suba janten koranne misi carita ane aeng-aeng. Carita balian sakti, pura muang tongos tenget. Adin tiange ento liu nawang tongos anak matetamban alternatif. Makanti ajak jero balian, jero tenung, jero mangku nganti sri empu lan peranda. Makejang dadi kanti baan para anak sakti ento taen sinahanga di koranne. Liu anake kasub, ngancan kasumbung baan ngenah di koran. Ulian kapromosiang, anake ane sinahanga di koran ento laut dadi kanti.

    Adin tiange, ane maadan Kadek Wulandari liu mase ngelah timpal pragina. Dalang, pragina arja, pragina topeng, sendratari, nganti pragina kontemporer makejang anggona timpal. Soroh balian, jero mangku, jero dasaran, sangging, sri empu muang peranda nganti sakancan pragina makejang nawang adin tiange. Dadi wartawan nulis ane tenget-tenget, liu mase anak menyadinin ipun. Dugas meli kopi, ada anak nyailin. Kopine imbuhina serana. Agetne, adin tiange tusing taen kena rerajahan buka keto. Widhinne aget gede. Satonden luas ngalih berita, adin tiange satata muspa di sanggah. Nunas taksu lan nunas kaselamatan, karahayuan lan karahajengan ring Ida Bhatara Hyang Guru lan Ratu Ngurah Panunggun Karang. Taen dugas ngateh adin tiange wawancara di Desa Kobra – kala ento desanne sedeng rame nguyutan Pocong – ada anak ngendahang. Dugas ukune nginem kopi nadak gelase belah mara usudina ajak adin tiange. Tepuk tiang di tanekan kopine celedu mawarna gadang ngrayang. Soleh tumben jani nepukin celedu mawarna gadang, keto krebetan keneh tiange.

    “Ampura Gek, belah gelase!” anak odah ane ngemaang kopi ento kabilbil.

    Tiang buung nginem kopine, takut kopin tiange mase misi celedu mawarna gadang. Tiang mapi-mapi ngoraang kopine panes, takut kebus.

    “Ampura Gek, odah suba tua, tusing tawang gelase ane renyah bakat jemak. Jantos dumun, bangyang odah nyumunin ngaryanang wedang,” keto odahe ento nyaruang kabilbilne.

    “Ten napi mbah, sampunang malih makarya wedang. Belin tiange anak tusing taen ngopi, nika gen dum tiang. Sampunang ja repot-repot,” adin tiange nyautin.

    “Ten kenapi Gek, bangyang odah nyumunin ngaryanang wedang. Jantos dumun jebos, odah pacang ka paon,” suud ngomong anak odah ento matekep botol, seng, ngrengseng ka paon.

    Tusing buin makelone anak odah ento teka ngaba kopi. Buina nunden adin tiange nginem kopine ento. Adin tiange tan pajejeh nginem kopine ento. Anak odah ento tingalin tiang makenyem. Kadek Wulandari laut nunden tiang bareng nginem kopine. Jeh nyeh tiange sing kodag-kodag, jejeh kopine misi data-data utawi sarana. Yaning tusing inem, sinah anak odah ento lakarang pedih. Yen inem, bedak lan kiape pastika suba ilang, kewala tan sadia misi cetik, sinah tiang mati nyeleketek. Tiang nyukehang makiba, cara anak ngajeng buah simalakama.

    Sambilang magendu wirasa, anak odah ento laut nuturang raganne dugas bajang dadi pragina joget. Sabilang peteng liu sekaa jogede nanggap. Saking laisne, anak odah ento sawai ngigel ngedit sabilang peteng. Anak odahe ento nuturang, joged bumbung dugas malu tusing ada misi goyang ngebor cara janine. Yapitui tusing misi goyang ngebor lan goyang patah-patah, pragina Jogede satata lais kaupah. 

    “Joh saih bandingang teken jani, yen jogede sing misi goyang ngebor, sinah lakarang udu. Tusing ada anak mamayu. Ento makrana joged janine lebian ngenahang jaruh. Maimbuh jogede bani nyelelegang pangibinge. Odah maraga luh nepukin suba kimud. Men dija pejanga moralne pragina-pragina bajange jani,” anak odah ento jengah nuturang unduk pragina jogede jani.

    Yen dadi pragina, anak odah ento ngimbuhin, apang satata ngemel etika lan estetika. Tusing melah dadi pragina porno utawi jaruh. “Pragina kaketo tuwuhne bawak. Mara ngenah sajan lais, tusing buin akudang bulanne suba udu. Tusing payu. Ento makrana odah sesed teken bajang-bajange jani apang satata ngemel etika lan estetika.”

    Tiang tuah anggut-anggut ningeh tutur anak odah ento. Adin tiange, Kadek Wulandari, kumuh nyatet tutur anak odahe ento. Tatujon luas ka Desa Kobra sujatine tuah ngalih orti unduk pocong, dadi makirigan. Adin tiange maan lampah luwih, nyantep lakar ngenahang anak odah ento di koranne. Sajan wartawan, sakancan apa ja dingehe seliwah, suba pasti lakarang seseda. Adin tiange nglanturang wawancarane, anak odah ento cara mimis, ngereped pesu munyinne. Kewala yen singsalne ajak patakon pocong, anak odah ento satata milegang raos. Satata ngortaang dugase bajang dadi pragina joged kasumbung ka dura negara. Dugas bajang cerik, anak odahe ento ngaku taen ka luar negeri akan Ketut Maria, pragina pangawi Oleg Tamulilingan ane jenek di Tabanan. 

    “Dugas cerik odah taen ka Amerika ajak bapa Ketut Maria. Odah uli cerik suba demen ngigel Oleg, maimbuh pragina uli Bali taen ngrasayang luar negeri,” keto abet anak odahe ento. Ane sanget ngae tiang matakon di kenehe, nguda sabilang takonina indik pocong, anak odah ento satata nguntul. Satata ngabadingang raos. Tiang curiga, tusing nyen anak odahe ento dadi pocong. Tiang curiga mapan sabilang takonin, satata ngilegang raos. Sabilang dengneng paningalanne satata nguntul. Kocap, manut lontar sane kasurat ciri anak bisa ngleak luire tusing demen sesed turin lek-lekan. Keto mase onyah dugas ajak ngorta. Yen dengneng, paningalanne satata nguntul. Tiang curiga anak odah di malun tiange ento anak sakti maimbuh ugig. Sawireh nyidang ngisinin kopine celdu mawarna pelung. Buina celedu di kopine diastun  yehe panes meluab, celdenu tusing mati. 

    Suba jangkep patakone Kadek Wulandari, tiang laut ngatehang ipun ngetik di kantorne. Kantor koran di tongos adin tiange magae ada di margi By Pass Kediri – Pesiapan, utawi cacakan banjar Gerokgak. Adan koranne Wacana Bali, marupa koran mingguan. Disubanne neked di kantor, Kadek Wulandari nunden tiang mulih. Kewala buin orina ngalih jam solas peteng. Sawireh suba biasa layoute nyidang mragatang koranne sawatara jam monto.

    Jam dasa tiang suba majalan uli jumah. Pajalan uli jumah ngalih kantor koranne ngliwatin Desa Kobra, genah anak odah ane wawancaraine tuni semengan teken adin tiange. Di desa ento rame kasambatang sabilang peteng ada pocong kejag kejog di rurunge. Majujuk bulun kalong tiange ngliwat di desanne ento. Tiang ngamikmik nguncarang Gayatri Mantra di kenehe, apang tusing ada anak ngendahang di margane. Jam dasa, desa Kobra suba suwung gamblung. Krama desanne suba ngamatiang suluh. Langah ada listrik nyenter jam monto.

    Setengah solas tiang suba neked di kantor koranne. Tumben adin tiange selidan suba suud magae. Berita lan artikel suba jangkep. Layoute mase suba mragatang gae, kuangan ngaba ka percetakan dogen. Neked di kantor Kadek Wulandari maan ngaenang tiang kopi. Ipun nunden tiang ngopi apang di jalanne tusing kiap. Adin tiange mula saja rungu teken beline. Tiang mase kaliwat sayang teken adi. Ento ane ngaenang tiang satata ngateh ipun ideh-ideh ngalih berita.

    Suud ngopi, tiang laut magedi mulih. Satpamme laut nyereg pintu gerbang. Makejang ajak mulih selidan. Pajalan montor vespa tiange ngrengseng nuluh jalan. Neked di desa Kobra, nadak sara montor tiange mati. Selenger-selenger nganti kenyel tusing mase nyak idup. Bulun kalong tiange majujuk kala inget satua di desa Kobra sabilang peteng ada pocong gentayangan. Tiang pesu peluh, yapitui gumine dingin. Inget tiang mase teken anak odah ane wawancaraine tuni semeng teken Kadek Wulandari. Tiang nyajang pesu gerap.

    “Bli lan dandan gen montore, nyen nawang jam mone ada bingkil nu mabukak!”

    Tiang laut nandan montore. Neked di pengkolan paek jumah anak odah ane wawancaraine tuni teken Kadek Wulandari, bayun tiange macepol. Di beten tiang listrik lampu mercuryne tiang tinglis ningalin muan anak odahe tuni semengan sedeng ngigel joged. Bokne magambahan. Nyonyone nglenteng dawa. Makamen duur entud. Tiang kena baan ngigetang jejaeg anak odahe ento. Apabuin ipun ngigel di malun umahne, ane misi tiang listrik lampu mercury.

    “Bli, tingalin ja beten lampu merkurine. Ada joged ngigel tan ada anak ngibingin. Mirib i dadong inget lampahne dugas bajang lanji dadi pragina joged. Kamulan joged ngigel peteng-petengne. Kewala petenge jani i dadong seliwah,” adin tiange ngomong kemik-kemik.
    
    “Ne mirib maadan pragina peteng, Dek!”


Made Sugianto

 

0 komentar:

Posting Komentar